Kent Parklarının Biyofilik Tasarım Kriterlerine Göre Yenilenmesi: İskenderun Millet Parkı Örneği

Abstract

Dünya nüfusu kentleşmeye devam etmekte ve artan konut ihtiyacı sonucunda temel alan kullanımları arasındaki denge her geçen gün bozulmaktadır. İnsanların fizyolojik ve psikolojik olarak sağlıklı bir yaşam sürmeleri, yaşadıkları mekânlardaki nitelikli yeşil alan kullanımlarıyla ilişkilidir. Nitelikli yeşil alan tasarımında ise son yıllarda gündeme gelen ve üç başlık altında incelenen 14 kriterin sağlanmasıyla oluşturulan biyofilik tasarım uygulamaları, farklı mekânsal kullanım alanlarında insanların doğa ile bağlantılarını yeniden kurmalarına olanak sağlamaktadır. Bu kapsamda mekânda doğa, doğal analoglar ve mekânın doğası başlıkları altında bireylerin doğayla somut ve soyut ilişkiler kurmasını sağlayacak kriterler bulunmaktadır. Biyofilik tasarımın kent içi alan kullanımlarına uygulanması, biyofilik şehircilik kavramını geliştirmiş ve 2013 yılında kurulan biyofilik şehirler ağına üye 24 şehirde biyofilik tasarım temelinde alan kullanım stratejileri geliştirilmiştir. Biyofilik tasarımın ve biyofilik şehirciliğin geliştirilmesi amacıyla sağlanması gereken 14 kriter, uygulama kolaylığı sağlayacak şekilde tasarım sürecinde izlenmesi gereken 42 stratejiyle birlikte ele alınmıştır. Bu kriterler doğrultusunda oluşturulması planlanan biyofilik şehirlerin temelini, biyofilik tasarım kriterlerine uyumlu alan kullanımları oluşturacaktır. Dolayısıyla tasarlanması planlanan alan kullanımlarının yanında,mevcut alanların niteliklerinin artırılması da oldukça önemlidir. Bu kapsamda On Birinci Kalkınma Planında yer verilen yaşanabilir mekânlar ve sürdürülebilir çevre oluşturulması hedefiyle yeşil alanların niteliğinin artırılması ve 81 ilde Millet Bahçeleri’nin hayata geçirilmesi hedefleri doğrultusunda İskenderun Millet Parkı çalışma alanı olarak seçilmiştir. Nitel gözleme dayalı yapılan araştırma kapsamında 2019 yılında kurulan İskenderun Millet Parkı’nın mevcut durumu ve park içi alan kullanımlarının biyofilik tasarım kriterlerine uyumu incelenmiştir. Yapılan değerlendirme sonucunda park tasarımının 14 biyofilik tasarım kriterini %29, biyofilik tasarım kriterlerini sağlayabilmek için geliştirilen 42 stratejiyi ise %27 oranında karşıladığı belirlenmiştir. Mevcut kullanımların, biyofilik tasarım kriterleri kapsamında geliştirilmesi için uygulama örnekleri verilerek önerilerde bulunulmuştur.

The world population continues to urbanize and the balance between basic land uses is deteriorating day by day as a result of the increasing housing need. Living a healthy life physiologically and psychologically is related to the use of qualified green spaces in the places where they live. In qualified green space design, biophilic design applications, which have been emerging in recent years and have been examined under three headings, have been created by providing the 14 criteria, allowing people to re-establish their connection with nature in different spatial usage areas. In this context, there are criteria that will enable individuals to establish concrete and abstract relationships with nature under the titles of nature in space, natural analogues and nature of space. The application of biophilic design to urban land uses has developed the concept of biophilic urbanism and land use strategies have been developed on the basis of biophilic design in 24 cities that are members of the biophilic cities network established in 2013. 14 criteria that need to be met for promoting biophilic design and biophilic urbanism evaluated together with 42 strategies that should be followed during the design process to ensure ease of implementation. The basis of the biophilic cities, which are planned to be established in line with these criteria, will be the use of areas compatible with the biophilic design criteria. Therefore, it is very important to increase the quality of the existing areas as well as the planned area uses. In this context, Iskenderun Millet Park was chosen as the study area in line with the objectives of increasing the quality of green areas and realizing the National Gardens in 81 provinces with the aim of creating livable spaces and sustainable environment included in the Eleventh Development Plan. Within the scope of the research based on qualitative observation, the current situation of İskenderun Millet Park, which was established in 2019, and the compliance of the use of the park with the biophilic design criteria were examined. As a result of the evaluation, it was determined that the park design met the 14 biophilic design criteria by 29% and the 42 strategies developed to meet the biophilic design criteria by 27%. Suggestions were made by giving application examples for the development of current uses within the scope of biophilic design criteria.